Western Digital Black SN850 NVMe SSD İncelemesi

Western Digital’in PC ve konsol oyuncuları için tasarladığı PCI Express 4.0 dayanaklı NVMe SSD’si WD Black SN850 dört çizgili PCI Express 4.0 arayüzünü kullanan, 96-katman TLC 3D NAND flash yonga ihtiva eden bir SSD. M.2 2280 standardındaki (80mm uzunluk, 22mm genişlik) SSD’nin tasarımı birtakım kullanıcılar tarafından “çubuk” olarak isimlendiriliyor. NVMe 1.4 protokolünü kullanan eser, Western Digital’in kendi geliştirdiği WD G2 (SanDisk 20-82-10035-A1) denetimci ile geliyor.

SN850, soğutuculu yahut soğutucusuz olarak iki farklı halde satın alınabiliyor. Teste gelen modelin üstünde bir soğutucu mevcuttu. Bu bağlamda monte ederken anakartımızın kendi SSD soğutucusunu söktük.

Peki neden iki farklı sürüm var? Aslında sebebi kolay. Masaüstü ve PS5 için SSD tercih edecekseniz soğutuculu lakin laptop için alacaksanız soğutucusuz modelleri tercih etmeniz gerekiyor çünkü laptop kapağının altına SSD’nin soğutucusu ile sığması mümkün değil.

SN850’nin endüstriyel soğutucusu çok şık ve nispeten düşük bir profile sahip. Pekala PlayStation 5 ile uyumlu mu? Daha evvel PS5’e soğutucusu Sony tarafından açıklanan standarda uymayan bir SSD takmıştık. WD Black SN850 ise daha düşük profil soğutucusu ile PS5 SSD yuvasındaki kapağın geri takılmasına mani olmuyor. Yani eser PlayStation 5 ile büsbütün uyumlu.

Yine de belirtelim: Kapağı geri takmak zorunda değilsiniz ve bu da konsol için bir sorun teşkil etmiyor. Konsolun M.2 yuvasının 11.25 mm’ye kadar toplam boşluğa müsaade verdiğini ve WD’nin katı hal şoförünün ısı bloğunun da yaklaşık 8.8 mm yüksekliğinde olduğunu belirtelim.

Western Digital Dashboard, kullanıcı dostu bir grafik arayüz ile Windows işletim sistemlerinde Western Digital şoförlerin en yüksek performansını muhafazalarına yardımcı olan bir uygulama. Yazılım, disk tahlili (disk modeli, kapasite, Firmware sürümü ve SMART dahil) ve Firmware güncellemeleri için araçlar içeriyor.

Biz de testlerimize başlamadan evvel her vakit SSD’lerin Firmware güncellemelerini yapıyoruz. WDBlack SN850 için de bir Firmware güncellemesi mevcuttu ve bunu da kolay kolay yazılım üzerinden gerçekleştirdik. SN850’nin ayrıyeten bir de RGB aydınlatması var ve bunu da tekrar WD Dashboard ile denetim edebiliyorsunuz.

SN850’nin liste fiyatı, soğutucularla donatılmış öteki yüksek performanslı PCI Express 4 şoförlerle karşılaştırıldığında üst sona yakın. MSI Spatium M480, 1 TB için gigabayt başına 23 sent ve 2 TB için 22 sent talep ederken, ADATA Gammix S70 hem 1 TB hem de 2 TB kapasitelerde GB başına 20 sent istiyor. ADATA Gammix S70 Blade, hem 1TB hem de 2TB sürümleri için gigabayt başına 16 sentle kağıt üstünde en güzel F/P oranını sunuyor. TeamGroup T-Force Cardea Zero Z44Q ise GB başına yalnızca 13 sent (2 TB), lakin QLC tabanlı belleğe sahip bir şoför olarak düşük dayanıklılığa sahip ve suratı da orta düzeyde.

WD Black SN850 için yazılan terabayt (TBW) dayanıklılık derecelendirmeleri, TLC tabanlı bir şoför için ortalama kıymette. Crucial P5 Plus, 1 TB modeli için 600 TBW ve 2 TB şoförü için 1.200 TBW pahası sunuyor. 1 TB Samsung SSD 980 Pro da 600 TBW olarak derecelendiriliyor. Kingston KC3000, 1 TB sürümü için 800 TBW ve 2 TB için 1.600 TBW olarak biraz daha yüksek bir pahaya sahip.

Birkaç PCIe 4.0 şoförü daha da yüksek dayanıklılık oranları sunuyor;  Corsair Force MP600 Serisi ve Silicon Power US70, 1 TB için 1.800 TBW ve 2 TB için 3.600 TBW olarak derecelendiriliyor. Mushkin Delta ve Sabrent Rocket Q4 üzere QLC tabanlı diskler, 1 TB için sırf 200 TBW, 2 TB için 400 TBW ve 4 TB için de 800 TBW vaat ediyor.

“Yazılan terabayt” spesifikasyonu, üreticinin birtakım hücreler arızalanmaya ve hizmet dışı kalmaya başlamadan evvel bir şoföre ne kadar bilgi yazılabileceğine ait iddiası bir bedeldir. (TBW, SN850’de olduğu üzere kapasite ile 1:1 ölçeklenme eğiliminde.) WD’nin garantisi, hangisi evvel gerçekleşirse: Şoför beş yıl yahut data yazmada nominal TBW sayısına ulaşana kadar. Öte yandan yaptığımız testlerde SSD’lerin rahatlıkla bu kıymetlerin 10 kat üstüne çıktığını gördük. Tabi üç ayda bozulan modeller de oldu.

SN850’yi hem sentetik hem de gerçek dünya şartlarında test ettik. Birinci testimiz olan CrystalDiskMark’ta SN850 6903 MB/s üzere muazzam bir ardışık okuma bedeline ulaşırken ardışık yazmada da 5300 MB/s bedeli elde etti.

AS SSD’de 5980 MB/s ardışık okuma ve 5467 MB/s de ardışık yazma kıymetine ulaştık. SSD bu testte 0.016ms erişim müddeti ortaya koydu.

Eğer G/Ç yüklü işler yapacaksanız SN850, 4KB 64 Thread testinde 726.335 okuma ve 721.603 yazma IO pahaları elde etti ki bu bedellerin çok düzgün olduğunu söyleyebiliriz.

ISO, Program ve Oyun Kopyalama

Daha gerçekçi sonuçlar için AS SSD içinde ISO, program ve oyun kopyalama testleri mevcut. İşte sırasıyla sonuçlar:

• ISO: 1847 MB/s
• Program: 510 MB/s
• Oyun: 1398 MB/s

ATTO Disk Benchmark ile test ettiğimizde saniyede 4.83 GB yazma ve 6.58 GB okuma bedellerini gördük.

SN850 tercih edebilecek kullanılar ortasında içerik üreticiler de yer alıyor. Bugün artık kameraların RAW görüntü evrakları devasa boyutlar kaplıyor. Bunlarla çalışmak için de yüksek süratli SSD’ler gerekiyor. SSD’lerin görüntü evrakları ile çalışırken sunacağı performansı test etmek için AJA System Test kullanıyoruz. Birinci testte 5K çözünürlükte 10 Bit YUV görüntü ile çalışma suratına bakıyoruz ve 5361 MB/s yazma, 6201 MB/s de okuma sonucu elde ediyoruz.

Bir sonraki testte belge boyutu 64 GB yapıyoruz. Yeniden 5K çözünürlük ama ProRes 4444 (XQ) codec seçiyoruz. Bu testte de 5464 MB/s yazma ve 6030 MB/s okuma bedeli elde ediyoruz.

Peki WD Black SN850 bu pahaları ne kadar sürdürebiliyor? Asıl soru bu. Bunu test etmek için de SSD’yi 10 dakikadan uzun süren bir test maratonuna sokuyoruz. Testin sonunda 2000 MB/s yazma ve 3000 MB/s okuma pahaları elde ediyoruz. SSD sıcaklığı bu esnada 84 dereceye ulaşıyor. 84 doğal ki yüksek bir paha. Bu bağlamda SSD’yi daima yük altında kullanacaksanız monte ediliği alanda daha düzgün bir hava sirkülasyonu olduğundan emin olun. Öte yandan bu durum olağan kullanımda ortaya çıkmıyor. SSD bir mühlet sonra 61 dereceye kadar geriledi. Bu da nispeten yüksek bir sıcaklık olsa da sorun teşkil etmiyor.

SSD’de gerçek dünya kopyalama testi de yaptık. Burada da 120 GB boyutundaki RDR2’yi 970 EVO Plus SSD’den SN850’ye kopyaladık. 53 saniye süren süreç boyunca SSD stabil olarak 2 GB/s üzerinde yazma suratı sunmayı başardı.

Sabit disklerin tersine SSD piyasasında maalesef merdivenaltı olarak bile tabir edebileceğimiz eserler var. Firmware güncellemesi almayan, yazılımı olmayan modelleri piyasada bulmak mümkün lakin kelam konusu data olunca inanç en değerli faktörlerden biri haline geliyor.

Piyasada yeniden PCIe 4.0 dayanaklı Corsair MP600 Core modeli mevcut ancak o SSD’nin daha kısa ömürlü QLC NAND kullandığını belirtmekte yarar var. SN850 daha çok üst segmentteki 980 PRO üzere modeller ile yarışıyor ki burada da 980 PRO karşımıza çıkıyor. Her ne kadar soğutuculu 980 PRO, 2940 TL’ye satılsa da okuma ve yazmada 6903 MB/s ve 5300 MB/s pahalarını sunan SN850’nin yanına yaklaşamıyor. Öte yandan MSI’ın daha evvel incelediğimiz Spatium M480 modeli daha yüksek suratları 450 TL daha ucuza sunabiliyor. Olağan MSI’ın SSD konusunda ne kadar deneyimli olduğu tartışılır. Daha da kıymetlisi, MSI’ın bir SSD denetim yazılımı mevcut değil.

Bir diğer alternatif de Gigabyte Aorus 7000S GP-AG70S1TB modeli. Bu SSD de 3050 TL’ye bulunabiliyor ama ardışık okuma IOPS bedelinde ve AS SSD ardışık yazma testinde SN 850’nin gerisinde kalabiliyor.

Sonuç olarak şayet hakikaten yüksek suratlara ve IO performansına gereksiniminiz varsa yaklaşık 3250 TL’ye satılan soğutuculu WD SN850 Black uygun bir tercih olabilir.